281 - Diger bir rivayette,
Resulullah (aleyhissalatu vesselam) Hz. Aise (radiyallahu anha)'ye soyle
soylemistir: "(Berire'yi) once satin al sonra da azad et. (Onu satan
efendilerini de birak, bir ise yaramiyacak olan) istedikleri sarti
kossunlar." Aise Berire'yi satin alip, azad etti. Berire'nin ailesi, vela
hakkinin kendilerine ait olmasi sartini kostu. Bunun uzerine Resulullah
(aleyhissalatu vesselam); su aciklamayi yapti:
"(Olmaz oyle sey!)
Vela hakki azad edene aittir. Satanlar yuz sartta kossalar (batildir!)".
Buhari, Surut 10.
MULAMESE VE MUNAZEBE'YE
DAIR
282 - Ebu Said el-Hudri
(radiyallahu anh) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam) iki
giyim ve iki de alis-veris tarzini yasakladi. Yasaklanan satis tarzlari:
Mulamese ve munabezedir. Mulamese, digerinin elbisesine gunduz veya gece,
eliyle sadece degmesi, elbiseyi altust ederek iyice gormemesi (ve bu kadarla
satis akdinin tamamlanmasidir).
Munabeze ise, kisinin
elbisesini oburune atmasi, oburunun de kendi elbisesini ona atmasi ve bu
atismanin da, elbiseye bakip razi olmadan satis sayilmasidir.
Yasaklanan iki giyinmeden
biri, istimalu's-samma'dir; bu da kisinin elbisesini omuzlarindan biri uzerine
koyup, sarinmasi, diger giyinme omuzunu acikta elbisesiz birakmasidir.
Yasaklanan diger giyinme tarzi ihtiba'dir. Bu da oturmakta olan bir kimsenin
elbisesine sarinmasi, bu esnada fercini orten baska bir sey olmamasidir."
Buhari, Libas 20, 21, Salat
10, Savm 66, Buyu 62, 63, Isti'zan 42; Muslim, Buyu 3, (1512); Ebu Davud, Buyu
25, (3377-3378); Nesai, Buyu25, (7, 260-261); Ibnu Mace, Ticarat 12, (2170).
283 - Nesai'nin bir
rivayetinde su aciklama yapilir: "Munabeze: saticinin; "Bu elbiseyi
sana atarsam satis tamam olmustur" demesidir. Mulamese de elbiseyi acip,
evirip cevirmeden elini degmesi ve degince de satis muamelesinin tamam olmasidir."
Nesai'de Ibnu Omer
(radiyallahu anh)'den: "Bu, cahiliye ehlinin, alis-veriste basvurduklari
bir tarzdi" aciklamasi yer alir.
BEY'U'L-GARAR VE DIGERLERI
HAKKINDA
284 - Ebu Hureyre
(radiyallahu anh) anlatiyor: Hz. Peygamber (aleyhissalatu vesselam)
bey'u'l-garar ve bey'u'l-hasati yasakladi."
Muslim, Buyu 4, (513); Ebu
Davud, Buyu 25, (3376); Tirmizi, Buyu 17, (1230); Nesai, Buyu 27 (7, 262); Ibnu
Mace, Ticarat 23, (2194).
285 - Hz. Ali (radiyallahu
anh) anlatiyor: "Halk oyle cetin devirler yasayacak ki, o zaman zenginler,
kendilerine emredilmedigi halde, cimriliklerinden, ellerindekileri cok siki
tutacaklar. Cenab-i Hakk: "Aranizdaki fazileti unutmayin"
buyurmaktadir (Bakara 237). Resulullah (aleyhissalatu vesselam) da sunlari
yasaklamistir: Bey'u'l-muzdar'i, bey'u'l-garar'i, (mechulun satisi) ve salahi
ortaya cikmadan meyve satisini."
Ebu Davud, Buyu 26 (3382).
286 - Hz. Cabir
(radiyallahu anh) anlatiyor: "Hz. Peygamber (aleyhissalatu vesselam):
"Koylu adina sehirli satis yapmasin" dedi ve ilave etti:
"Birakin insanlari, Allah birinin sebebiyle digerini riziklandirsin"
buyurdu."
Buhari, Buyu 58, 64, 67,
69, 70, 71, Icare 14, Suru 8; Muslim, Buyu 11, 12, 18-21, (1515, 1520-1523);
Nesai, Buyu 17, (7, 256); Ibnu Mace, Ticarat 15, (2176); Muvatta, Buyu 96, (2,
683).
287 - Hz. Enes (radiyallahu
anh)'ten gelen bir baska rivayette su sekilde ifade edilmistir: Resulullah
(aleyhissalatu vesselam) ana baba bir kardes bile olsa sehirlinin koylu adina
satis yapmasini menetti."
Buhari, buyu 68, Muslim,
Buyu 19, (1521); Nesai, Buyu 18, (7, 256); Ibnu Mace, Ticarat 15, (2177).
288 - Ebu Davud ve
Nesai'den gelen bir baska rivayette soyle buyurulur: "Sehirlinin koylu
adina satis yapmasi yasaktir, sehirli koylunun kardesi veya babasi bile
olsa." Ebu Davud'un Hz. Enes (radiyallahu anh)'ten yaptigi bir baska
rivayet su ziyadeyi ihtiva eder: "Sehirli koylu icin hicbir sey satmasin,
koylu adina satin da almasin" demektir.
289 - Ibnu Omer
(radiyallahu anh) anlatiyor: Hz. Peygamber (aleyhissalatu vesselam) soyle
emrettiler: "Saticilar mallarini carsiya indirmezden once yolda karsilayip
alis-veris yapmayin."
Tirmizi ve Muvatta
disindakilerde tahric edilmistir.
Ebu Davud hadisin bas
kisminda su ziyadeye yer verir: "Birbirinizin alis-verisine karsi
alis-veris yapmayin. (Pazara giden) mali yolda karsilamayin."
Nesai'de "ticaret mali
(es-Sila')" yerine "Celeb mali" tabiri kullanilmistir. (Celeb:
Satmak icin celbedilen mala denir.).
290 - Ibnu Omer'den gelen
bir baska rivayette: "Hz. Peygamber (aleyhissalatu vesselam) saticinin
malini ovmesini ve daha pazara varmadan malin yolda satin alinmasini veya
sehirlinin koylu adina satis yapmasini yasakladi" buyrulur.
Bir baska rivayette de
sadece "malin daha pazara varmadan satin alinmasini yasakladi"
denmektedir.
Buhari, Buyu 71; Muslim, Buyu
15, (1518); Ebu Davud, Icare 45 (3436); Nesai, Buyu 18, (7, 257); Ibnu Mace,
Ticarat 16, (2179).
Kütüb-i Sitte, İslam dininin en önemli iki kaynağından biri niteliğindeki sünnet malzemesini meydana getiren ve en sahih (güvenilir) hadislerden oluşan altı hadis kitabına verilen genel isimdir. Söz konusu bu altı kitap Kur’ân-ı Kerim’den sonra en sahih kitaplar olarak kabul edilen Buharî ile Müslim’in Câmiu’s-Sahîh adlı eserleri ile Ebû Davud, Tirmizî, Nesai ve İbn Mace’nin sünen türündeki eserlerinden ibarettir.Kütüb-i Sitte, Arapça “kitaplar” manasına gelen “kütüb” kelimesiyle “altı” manasına gelen “sitte” kelimesinden meydana gelmiş bir tabir olup, “altı kitap” anlamındadır.
.
